We współczesnym świecie rozpiętym między twardymi danymi, sztuczną inteligencją i tęsknotą za żywymi relacjami, coraz częściej cierpimy w samotności, zagubieni w tłumie metropolii. Doświadczamy emocjonalnego głodu i niezrozumienia, zapominając o naszej ewolucyjnej naturze – plemiennej, zanurzonej w relacjach z krajobrazem i innymi gatunkami.
Pełnia człowieczeństwa nie sprowadza się do intelektu. To także ciało, emocje i intuicja – zdolności, które od początku wiązały nas z tym, co pierwotne. Naszą pierwszą więź stworzyliśmy nie z freudowską matką czy kleinowską karmiącą piersią, lecz z Ziemią – żywą Przyrodą, w której odbija się nasza jaźń niczym w lustrze.
„Ekopsychologia” pozwala zrozumieć, że zdrowie psychiczne nie istnieje bez zdrowego środowiska, a sens istnienia możemy odnaleźć jedynie we wspólnocie stworzeń. To książka, która uczy na nowo patrzeć na siebie i świat – jako na jedność.
Po trzydziestu latach polski czytelnik otrzymuje tłumaczenie przełomowego zbioru esejów, których wspólnym przesłaniem jest afirmacja życia – w nas i wokół nas.
Spis treści:
Wstęp do wydania polskiego • XIV
Podziękowania • XXI
Ekopsychologia a rewolucja ekologiczna:
Przedmowa ekologiczna • XXII LESTER R. BROWN: Ekopsycholodzy korzystają z naukekologicznych, aby ponownie przyjrzeć się ludzkiejvpsychice jako integralnej części sieci natury.
Psyche o rozmiarach Ziemi:
Przedmowa psychologiczna • XXVIII
JAMES HILLMAN: „Złe” miejsce, w którym się znajduję, może oznaczać nie tylko przygnębiony nastrój lub niespokojny stan umysłu, lecz może się również odnosić do zamkniętego wieżowca biurowego, w którym pracuję, odizolowanego przedmieścia, gdzie śpię, lub zakorkowanej autostrady, którą przemieszczam się pomiędzy nimi.
Gdzie psyche spotyka się z Gają • 4
THEODORE ROSZAK: Skierujmy się tam, gdzie prowadzi nauka ekologiczna… Gdzieś w tej wyłaniającej się wizji biosferycznej całości leży nowa, oparta na ekologii koncepcja psychiki.
CZĘŚĆ PIERWSZA: Z PERSPEKTYWY TEORETYCZNEJ
Natura a szaleństwo • 30
PAUL SHEPARD: Nowoczesne społeczeństwo wciąż funkcjonuje jedynie dzięki temu zatrzymanemu rozwojowi, ponieważ wymaga zależności. Ale jego kosztami osobistymi są masowe rozpowszechnienie terapii i, być może, co najgorsze, skłonność do odwetu na świecie przyrody, który niejasno postrzegamy jako ten, który nas zawiódł.
Technologia, trauma i dzika przyroda • 56
CHELLIS GLENDINNING: Całkowite pogrążenie, utrata właściwej perspektywy i kontroli wskazują na związek pomiędzy psychologicznym procesem uzależnienia a systemem technologicznym.
Psychopatologia relacji pomiędzy ludźmi a naturą • 76
RALPH METZNER: Zapomnieliśmy o czymś, co kiedyś znali i praktykowali nasi przodkowie – szacunku dla tajemnicy i pokory w stosunku do nieskończonej złożoności świata przyrody.
Czy jesteśmy już szczęśliwi? • 92
ALAN THEIN DURNING: Przyszłość życia na Ziemi zależy od tego, czy najbogatsza jedna piąta ludzi na świecie, która w pełni zaspokoiła swoje potrzeby materialne, będzie potrafiła zwrócić się ku niematerialnym źródłom spełnienia.
Pożerająca wszystko jaźń • 104
ALLEN D. KANNER I MARY E. GOMES: Pragnienie kupowania niekończącego się strumienia produktów materialnych osiągnęło obecnie takie rozmiary, że nie jest już kwestią zachcianki lub wyboru, ale osobistej i kulturowej tożsamości.
Psychologia jungowska i nieświadomość świata • 124
STEPHEN AIZENSTAT: Z perspektywy nieświadomości świata wszystko ma głębię psychiczną i śni – ożywione i nieożywione, stworzone przez ludzi i niestworzone przez ludzi.
Ekopsychologia rozwoju dziecka • 136
ANITA BARROWS: Co by było, gdyby takie stany jedności, takie rozpuszczenie granic, były cenione tak samo, jak racjonalna świadomość?
Gwałt na strażniczkach wody: Psychologia feministyczna a kryzys ekologiczny • 150
MARY E. GOMES I ALLEN D. KANNER: Gdy nasze obronne mury separacji i dominacji zaczynają się rozpadać, otwieramy się na świat coraz większego
bogactwa, złożoności i piękna.
Efekt dzikiej przyrody a ekopsychologia • 164
ROBERT GREENWAY: Wyruszyliśmy samotnie, jak bohaterowie szukający Graala w nadziei na dramatyczne i ważne wizje, które pokierowałyby naszym życiem i podjęły za nas decyzje. Zamiast tego odkryliśmy wokół nas rzeczy bardzo małe i proste, ale pełne skromnej doskonałości.
Ekologia żalu • 182
PHYLLIS WINDLE: Pasja, zaangażowanie, kreatywność… Nie będziemy mieli żadnego z nich, jeżeli nie zdołamy wyrazić żałoby (sami i wspólnie z innymi)
z powodu wspaniałych drzew, uroczych zwierząt i pięknych miejsc, które tracimy.
CZĘŚĆ DRUGA: EKOPSYCHOLOGIA W PRAKTYCE
Terapia dla umierającej planety • 200
TERRANCE O’CONNOR: Zdarzało mi się nawet przerywać obsesyjne monologi zaabsorbowanych sobą klientów słowami: „czy wiesz, że nasza planeta umiera?”.
Kiedy Ziemia cierpi, kto reaguje? • 210
SARAH A. CONN: Tak dalece odcięliśmy się od naszego związku z Ziemią, że nawet jeśli „krwawimy u korzeni”, to ani nie rozumiemy problemu, ani nie wiemy, co możemy z nim zrobić.
Poradnictwo szamańskie a ekopsychologia • 232
LESLIE GRAY: U progu XXI wieku, gdy stoimy na krawędzi globalnej katastrofy, to właśnie szamański światopogląd jest naszą największą nadzieją.
Droga dziczy • 244
STEVEN HARPER: Esencją praktyki dziczy jest bycie dziczą. Sama idea, że dzicz istnieje jako coś odrębnego, pokazuje nam, jak bardzo wyparliśmy naszą wewnętrzną i zewnętrzną dzikość.
Sztuka percepcji ekologicznej • 266
LAURA SEWALL: Jeśli jesteśmy częścią systemu komunikacji w organizmie Gai, wówczas percepcja jest naszym najlepszym medium do słuchania i komunikacji.
Ekologiczne ugruntowanie w terapii Gestalt • 284
WILIAM CAHALAN: Wiedz, że cały tlen, który w tej chwili pobierasz ty i wszystkie zwierzęta, jest darem zielonych roślin, które wdychają dwutlenek węgla
wydychany przez nas i inne istoty.
Przywracanie siedlisk, społeczności i duszy • 296
ELAN SHAPIRO: Ta sztuka i nauka pomagania w uzdrawianiu i odnowie sieci życia w konkretnym miejscu może służyć jako lustro i impuls do odnowy
jednostki i społeczności.
Praca z rozpaczą ekologiczną • 316
JOANNA MACY: Tak jak praca nad żałobą jest procesem, w którym osoby pogrążone w żałobie odblokowują swoje stłumione energie, uznając i opłakując utratę ukochanej osoby, tak wszyscy musimy uwolnić nasze uczucia związane z zagrożoną planetą i możliwą zagładą naszego gatunku.
CZĘŚĆ TRZECIA: RÓŻNORODNOŚĆ KULTUROWA I ZAANGAŻOWANIE POLITYCZNE
Ekopsychologia i dekonstrukcja mitu białego człowieka • 346
CARL ANTHONY: Sukces ekopsychologii będzie zależał nie tylko od jej zdolności do pomagania nam w usłyszeniu głosu Ziemi, ale także do zbudowania prawdziwie wielokulturowej „jaźni” i globalnego społeczeństwa obywatelskiego wolnego od rasizmu.
Polityczne podejście do arogancji gatunkowej • 364
JOHN E. MACK: Psycholodzy środowiska muszą uczestniczyć wraz z innymi zaangażowanymi obywatelami w szeroko zakrojonym ruchu mającym na celu nic innego jak transformację naszych instytucji politycznych i gospodarczych.
Duch Bogini • 376
BETTY ROSZAK: Nie ma Bogini w niebie, wszyscy jesteśmy Boginią. Nasi święci i bohaterki nie umarli. Żyją w nas i, podobnie jak feniks, odradzają się każdego dnia.
Ekologia magii • 392
DAVID ABRAM: To było tak, jakby moje ciało zostało nagle zmotywowane przez mądrość starszą niż mój myślący umysł, jakby było trzymane i poruszane przez logos, głębszy niż słowa, wypowiadany przez ciało Innego, drzewa, powietrze i kamienistą ziemię, na której staliśmy.
Strażnicy Ziemi • 412
JEANNETTE ARMSTRONG: Gleba, woda, powietrze i wszystkie inne formy życia złożyły się na nasze ciało. Jesteśmy naszą ziemią.
Polecane lektury • 424
Autorzy i autorki • 434
Opis bibliograficzny
Tytuł:Ekopsychologia. Przywracanie ziemi. Uzdrawianie umysłu
Przekład: Jan Skoczylas
Redakcja: Michalina Pągowska, Tomasz Figura
Korekta: Michalina Pągowska
Opieka redakcyjna: Katarzyna Kurska-Wilk
Projekt okładki: Zofia Wilk
Układ typograficzny i łamanie: Paweł Sky
W książce wykorzystano plakaty Pawła Sky’a (www.pawelsky.pl)
Wydanie I
Data wydania: Warszawa 2025
Druk i oprawa: Drukarnia Elpil Siedlce
ISBN 978-83-974654-5-9
Ilośc stron: 438
